نویسنده : ارسطو ترجمه : میرشمس‌الدین ادیب سلطانی ارسطو/ ارستاتالیس/ اریستوتل(Aristotle) در سال 384ق م در شهری از مقدونیه بنام استاگیرا(Stagira) واقع در 300کیلومتری شمال آتن بدنیا آمد. پدر وی پزشک پادشاه مقدونیه نیای اسکندر معروف بود. در هفده سالگی برای تحصیل در مدرسه مشهور افلاطون موسوم به آکادمی به آتن سفر کرد. به اندازه بیست سال بعنوان دانشجو و سپس معلم، در آکادمی روزگار گذرانید. پس از مرگ افلاطون ارسطو( با توجه به گرایشات ضد مقدونی آتنیان) نزد دوست خود، هرمیا، حاکم شهر اسس(Assos) در آسیای صغیر رفته و مشاور وی گردید و با دختر خوانده وی ازدواج کرد. بعد از آنکه هرمیا توسط سپاه ایران دستگیر و اعدام گردید، ارسطو به پایتخت مقدونیه رفت و آموزش اسکندر(همان اسکندر مقدونی معروف آینده)، پسر فیلیپ پادشاه مقدونیه، را عهده دار گردید. وقتی در سال 335ق م اسکندر به پادشاهی رسید، ارسطو به آتن مراجعت کرد و در آنجا مدرسه خود بنام لای-زی-یم(Lyceum) را برپا ساخت. از آنجا که معلمان و دانشجویان این مدرسه اغلب مباحثات خویش را در حال قدم زدن در باغ یا راهرو سرپوشیده مدرسه انجام میدادند، اهالی این مدرسه وپیروان و گسترندگان آموزه های فلسفی(متافیزیکی) ارسطو به Peripatetic)) راه روندگان یا مشائیون مشهور گشتند. در تاریخ فلسفه ایرانی اسلامی عبارت “حکمت مشاء” به همین آموزه ها اشاره دارد، که از نام آورترینان آنان، فارابی(مشهور به معلم دوم) و ابن سینا هستند. یک سال بعد از مرگ اسکندرمقدونی، به سال 323ق م، ارسطو به دلیل فضای گسترانیده شده ضد مقدونی در آتن، به املاک خانوادگی خود در Évvoia مراجعت نمود و سال بعد درگذشت. 2- آثار ارسطو: میدانیم که اوایل و هنگامیکه در آکادمی افلاطون حضور داشته، اندیشه های خود را مانند استاد خود افلاطون در قالب گفتگو ارائه میکرده است. ولی بجز چند قطعه از آنها که در آثار نویسندگان بعدی یافت شده است، بقیه آنها از دست رفته اند. ارسطو نوشتارهای حرفه ای و کوتاهی نیز داشته، ازجمله، واژه نامه فلسفه و خلاصه نظرات فیثاغورثیان. از اینها فقط تعدادی قطعات ناپیوسته باقی مانده اند. آنچه عمده و اصل از وی باقی است درسگفتارهای دقیق و مرتب وی، تقریبا در باره تمام حوزه های دانش و ادب، است. آنچه ارسطو را مشهور و نزدیک به دوهزارسال فصل الخطاب کرده بود، همین درسگفتارها بودند که دیرتر توسط ویراستارانی تنظیم و نشر گردانیده شدند. از میان این آثار، گردآیه ای از درسگفتارهاست که نام “ارگانون”(ابزار) را برخود دارد. ازاین جهت که هدف آن گسترش نظری ابزارها و پایه ها است تا بتوان بر آنها دانستنی محصل بناکرد. گردایه ارگانون ظاهراْ در نیمه دوم قرن اول میلادی توسط Andronicus of Rhodes تهیه و مرتب شده است. کارهای ارسطو در دانش طبیعت در گردایه “فیزیک(طبیعت)” تنظیم گردیده است. این گردآیه آثار شامل مطالعات و نظرات ارسطو در گستره وسیع از دانش، از جمله، ستاره شناسی، هواشناسی، گیاه شناسی، زیست شناسی است. نگره های وی در باره هستی و خاصه های بودن، که ارسطو خود آنها را فلسفه اولی(Prote Philosophia)مینامید، بعد از “فیزیک” جای گرفت، و ازاین جهت این گردایه درسگفتارها نام “متافیزیک” (مابعدالطبیعت) برخود گرفت. ارسطو یکی از فرزندان پسر را با پدر همنام کرد، و رساله خود درباره اخلاق را به وی اهدا کرد. این گردایه به “اخلاق نیکوماخوس” مشهور گشت، که در واقع فلسفه اخلاق ارسطویی است. ازمیان آثار دیگر وی بایسته است از “ریتوریکا” نام برد. ریتوریکا را میتوان کاربرد صناعت کلام در استدلال نامید. در کتاب “درآمدی به منطق” که خط هادی و حامل این وب نامه است، ریتوریکا افزون بر فصلهای مربوط به زبان، بندی جداگانه در فصل “استدلال در زبان رایج” به خود ویژه کرده است. ناگفته نماند که، تا مدتها بعد از تنظیم آثار ارسطو، واژه “منطق/لاجیک” معمول نبود و مستقیماَ به خود ارگانون و مواد آن اشاره میگردید.