این که افکار روسو پیچیده و گاه توأم با ایهام است شک نیست ، اما آن چه این فیلسوف را برجسته می کند ، علاوه بر نظراتش در فلمرو علم تربیت ، عقایدش در خصوص مساوات و عدالت اجتماعی است . در کتاب قرارداد اجتماعی پایه های حکومت دموکراسی را طرح ریزی می کند و زمینه ساز انقلاب فرانسه می شود ؛ و در همین کتاب است که گفته است برتری همواه از آن ملت است و نه حکومت . کتاب اعترافات همراه با دیگر مکتوباتش شالودۀ مکتب رمانتیسم قرن هجده را شکل داده و بر رمانتیک های آن عصر و نیز بعدها به هنرمندان قرن نوزده تأثیری سودمند داشته است . اثر مشهور روسو در امر تعلیم و تربیت ، کتاب امیل است که گفته اند نسل دورۀ اول انقلاب فرانسه را پرورش داده است و دست مایه ای شده است برای اصلاحات اخلاقی – تربیتی نسل های بعد که ماییم و نسل ما.