(بررسی جامعه‌شناسانه‌ی سیر تاریخی)) نویسنده : میلاد جهان‌تاب حزب توده از جمله نخستین احزاب شکل گرفته در فضای سیاسی ایران بود که شرایط فعالیت آن فراهم شد و روز به روز گسترش یافت و در مدت کوتاهی به سازمان یافته ترین و گسترده ترین حزب در ایران پدید آمد و علاوه بر تشکیلات گسترده حزبی توانست میان زنان ،جوانان و نظامیان سازمانهای قدرتمندی را پدید بیاورند . در بررسی تاریخ احزاب ،نقش حزب توده بر هیچ کس پوشیده نیست . حزب توده ایران در اعداد احزاب قدیمی و البته در کار حزبی در دوران خویش ،موفق به شمار می رود . با این همه در باب فراز و فرودهای این تشکل تاریخی ،بیشتر خاطرات اعضا و حامیان دائم یا مقطعی آن به نگارش و انتشار درآمده تا از سوی ناظران بی طرف و تحلیلگر ،اثری که هم اینک در صدد معرفی آن هستیم ،به دنبال آن بوده تا در حد بضاعت خویش ،این خلا پژوهشی را پر کند .