نویسنده : محمدبن ابراهیم عطار ،حسین حیدرخانی کتاب با مقدمه مفصلی از مصحح آغاز شده و مطالب، دربردارنده مجموعا سه مثنوی منسوب به عطار نیشابوری میباشد. مقدمه مصحح که با ذوقی شاعرانه و همراه با آرایههای لفظی نوشته شده است، تحقیقی است نسبتا جامع پیرامون روزگار عطار و دوره علمی او، همراه با اشاره به نیاکان، پدر و مادر، زادگاه، تولد و دانشاندوزی عطار. در این مقدمه، همچنین اطلاعاتی پیرامون توبه عطار، درک حضور قطبالدین حیدر، اویسی بودن عطار، اویسیان در عرفان، مربی معنوی عطار، عطار و کبرویمشربان، مشایخ خرقه و صحبت عطار و سیر و سیاحت سالکانه او ارائه گردیده و علاوه بر اشاره به نشانههای تسنن عطار از جمله اظهار عشق و علاقهاش به خلفای سهگانه و مدح و ستایش شافعی و ابوحنیفه در مثنویات و آثار او، از قول پان ریپکا، به این نکته اشاره شده است که با وجود آنکه پرورش وی تحت تأثیر مذهب تشیع انجام یافته، در آثار دوران کمالش، نشانههایی از تسنن به چشم میخورد و شاید هم دلیل آن فقط تقیه بوده باشد؛ زیرا در پایان، صریحا به تشیع اقرار میکند. مصحح، معتقد است همان گونه که نشانههای تجلیل از مذاهب ائمه اهل سنت در آثار عطار به چشم میخورد و موجب میشود که محقق او را سنی مؤمن بشناسد، اشعاری در دسترس است که در پیروی او از مذهب تشیع، هرگونه تردیدی را از میان برداشته و صریحا به تشیع او، گواهی میدهد. «لسان الغیب»، اولین مثنوی این مجموعه است که در بحر رمل مسدس سروده شده و در اصل از عطار تونی است که به عطار نیشابوری منسوب شده. مثنوی «وصلتنامه»، دومین مثنوی این مجموعه است که منسوب به عطار بوده و در بعضی نسخ خطی باستان، به نام «بهلول» و در یک نسخه به نام «خاکی» آمده است. سومین مثنوی این مجموعه، «مفتاح الإرادة» نام دارد که در بحر هزج مسدس است و پس از توحید و نعت پیامبر اکرم( ص)، مقامات اهل سلوک را بیان میکند و تاریخ مجعولی برای نظم کتاب در پایان آن آورده شده است که روز جمعه 15 ذیحجه سال 574ق، است. ین رساله، بنا بر اعتبار تحقیقات احمد خوشنویس، از جمله آثار بازمانده عطار نیشابوری بشمار میرود. این رساله، اگر همان طور که ایشان به آن معتقد است، از آن عطار نیشابوری باشد، باب جدیدی را در شناخت اندیشههای او، مفتوح نموده، در بعضی از موارد، نشانههای تشیع مؤلف بهخوبی آشکار بوده و دیگر عرفان عملی که بهصورت برگزاری اربعینات اربعه مطرح شده است، گویای سبک سلوک عملی مکتب عارفانه او میباشد.
0 نظر