نویسنده : آیزایا برلین ترجمه : رضا رضایی ذهن روسی در نظام شوروی مجموعه مقالات، گزارش و گفت‌وگوهایی را شامل می‌شود که آیزایا برلین درباره‌ی فرهنگ روسیه در دوره‌ی کمونیسم و پس از آن تهیه کرده است. برلین تا زمان حیات خود این نوشته‌ها را منتشر نکرد، تا این‌که شش سال بعد از مرگش کتاب با همت و ویراستاری هنری هاردی تدوین و منتشر شد. برلین در نوشته‌های مختلف خود اوضاع هنر و ادبیات در دوران استبداد استالین را به روشنی تشریح می‌کند و دیدگاه‌های مارکسیستی در هنر و ادبیات را به نقد می‌کشد. او از سفر خود به روسیه در سال 1945 تا 1946 می‌نویسد، تحلیل درخشانی از دیدارهایش با باریس پاسترناک و آنا آخماتووا به‌دست می‌دهد، دلایل هراس و بی‌اعتمادی روسیه به غرب را برمی‌شمرد، فرهنگ روسیه‌ی شوروی و ویژگی های آن را واکاوی می‌کند و به تحلیل پیامدهای نظام استالینی می‌پردازد. ذهن روسی در نظام شوروی در جوامع ادبی یکی از مهم‌ترین و درعین حال مستندترین آثار در شناخت ادبیات و هنر معاصر روسیه به‌شمار می‌رود.