نویسنده : اونوره دو بالزاک ترجمه : م.ا به‌آذین چرم ساغری[La Peau de chagrin] این رمان کوتاه انوره دو بالزاک (1799-1850)،‌ نویسنده فرانسوی،‌ متعلق به دوره آغاز آفرینندگی ادبی حقیقی اوست. وی یک سال پیش از آن ، ‌نخستین« صحنه‌های زندگی خصوصی» را فراهم آورده بود. او با چرم ساغری، ‌که به سال 1831 انتشار یافت، ‌رشته قصه‌هایی را آغاز می‌کرد که بعداً مجموعه کمدی انسانی جایگاه ویژه‌ای به نام « بررسیهای فلسفی» یافت. مارکی جوانی به نام رافائل دو والانتین، که یتیم و سخت تنگدست مانده است،‌ دستخوش وسوسه اثر بزرگی است که مایه امید و تسلای خاطر اوست: این وسوسه نگارش «نظریه اراده» است که اثری بدیع و مبهم، و مانند خود ماجرای داستان ملهم از مسمریسم و علوم خفیه است. ولی چون از وسعت کار نومید می‌شود می‌خواهد خودکشی کند. در این هنگام با شخصیت عجیب نیمه عتیقه فروش و نیمه جادوگری ملاقات می‌کند. این شخص تکه‌ای چرم ساغری به او هدیه می‌کند که دارای قدرت برآوردن کلیه آمال و همه آرزوهای کسی است که آن را در اختیار داشته باشد. منتها در پی هر آرزویی که برآورده می‌شود سطح جرم کاهش می‌یابد و از عمر صاحب خود که تکه چرم نماد آن است می‌کاهد. رافائل سخت توانگر می‌شود، با همه رازها و خوشیهای زندگی آسوده آشنا می‌گردد، اما یک سال بعد در پی سلسله ماجراهای پرآشوبی در می‌گذرد. بدین ترتیب، ‌طرح رمان بسیار ساده است،‌ ولی همان سادگی، خود چندان قانع کننده نیست. با این همه، ‌بالزاک در این قصه داستان پرداز فوق العاده‌ای جلوه‌گر می‌شود، او از راز تأثیرگذاری در خواننده آگاه است،‌ می‌تواند او را به چنین داستان دور از حقیقت و حوادث بی‌شماری که مولود آن است دلبسته گرداند. چرم ساغری نه واقعاً یک رمان،‌ بلکه حکایتی است نیمه فلسفی، ‌نیمه خیالی و تا حدی یادآور شیوه کار هوفمان است که تأثیر بسیار عظیمی در «بررسی های فلسفی» گذاشته است. ولی نظریه بالزاک در سر تا سر کتاب کمی بیش از اندازه واضح و نیز کمی بیش از حد ساده لوحانه است. بالزاک به گونه‌ای تقدیر و موجبیت مطلق موجود انسانی اعتقاد دارد. وقتی که دست این تقدیر را در موجبیت اجتماعی نشان می‌دهد، ‌به عظمتی حقیقی دست می‌یابد، ‌زیرا نظریه‌های او هر قدر محل چون و چرا باشد، ‌باز بر پایه بسیار مستحکم مشاهده‌ استوار است. توجه او در این کتاب معطوف به این نکته است که تضاد موجود بین تدبیر و تقدیر انسان را روشن گرداند. اگر انسان مهار کار خود را به دست تقدیر رها کند و به رفاه مادی برسد،‌ چنان که قهرمانش رسید، ‌در عوض تقدیر در قلمرو اخلاقی ارمغانی جز مسکنت و دلهره ندارد. پایان اندوه بار رافائل این نکته را به خوبی روشن می‌سازد. اما در میان آرزوهایی که والانتن در سر می‌پرورد آرزویی هم هست که پیامد شومی ندارد و از عمرش نمی‌کاهد و آن وصال دختر جوانی است به نام پولین. چرا که عشق دو جانبه نیرومندتر از تقدیر است، و پیش از آن که آرزوی خود را بر زبان آورد، ‌عشق حاصل بوده است.مدتها بود که پولین هم،‌ بی‌آنکه او بداند، دوستش می‌داشته است. با همه خصوصیت ساده لوحانه، نظریه‌ای که بالزاک در این کتاب مطرح می‌کند، ‌باید پذیرفت که چرم ساغری داستانی است که به طرز ستایش انگیزی به پایان می‌رسد و سخت جذاب است. این داستان در شمار شناخته‌ترین و پرخواننده‌ترین آثار بالزاک است . چرا که نویسنده در این اثر، ‌مانند بیشتر آثار خود، ‌می‌تواند واقعیت و خیال را به طرز ستایش انگیزی به هم بیامیزد و رغبت و کنجکاوی خواننده را تا پایان برانگیزد. این اثر، ‌که نسبت به داستان «لوئی لامبر» روح و دلنشینی کمتری دارد و کمتر از« جستجوی مطلق» شگفت انگیز و دلهره انگیز است،‌ با دو رمان پیشین یکی از آثار عمده « بررسی های فلسفی» است که بالزاک در آنها از واقع گرایی دور شده و غالباً با ناشیگری، ‌ولی با برانگیختن شوق و علاقه خواننده، سعی کرده که موضوعات عقیدتی را که اساس اثر اوست روشن گرداند. دکتر محمدتقی غیاثی. فرهنگ آثار. سروش.