نویسنده : اسماعیل امیرخیزی این کتاب ؛ دسترسی به یکی از مآخذ کمیاب تاریخی را آسان کرده است. آگاهیهای ارزندهای که نویسنده از محاصره تبریز، فعالیت مجاهدان مشروطهخواه و رویدادهای زندگی ستارخان؛ سردار ملی، به دست میدهد، روشنگر بسیاری از نکاتی است که در سالهای پر آشوب مشروطیت روی داد. اسماعیل امیرخیزی، هم رزم و دوست نزدیک ستارخان، شرحی مفصل و تاریخی با ارزش از زندگی و کارهای دلیرانه سردار ملی؛ ستارخان، است. این کتاب را باید یکی از منابع مهم عصر مشروطیت دانست. روز بیست و چهارم جمادیالاول سال 1326 هجری قمری، نیروهای قزاق به فرماندهی لیاخوف روسی و به دستور محمدعلی شاه قاجار، مجلس شورا را به توپ بستند و با دستگیری رهبران مشروطیت، زمام امور را به محمدعلی شاه مستبد سپردند. اما مشروطهخواهان تبریز به رهبری ستارخان و باقرخان دست به پایداری زدند و آذربایجان را تبدیل به کانون مخالفت با شاه و دربار کردند. شاه، شاهزاده عینالدوله را با سربازان زیر فرمانش برای محاصره تبریز اعزام کرد، اما نیروهای دولتی کاری از پیش نبردند. این شکست به قوای روس بهانهای داد تا تبریز را در 8 ربیعالثانی اشغال کنند. چندی بعد در 26 جمادیالثانی 1327 تهران به دست مشروطهخواهان افتاد و محمدعلی شاه از سلطنت خلع شد. ستارخان و باقرخان به تهران فراخوانده شدند و به پاس پایداری آنها در دفاع از مشروطیت، لقب سردار و سالار ملی به آن دو داده شد. اما دولت مشروطه اندکی بعد خواستار خلع سلاح افراد غیر نظامی و نیروهای همراه ستارخان شد. آنها در برابر خواسته دولت مستوفیالممالک مقاومت کردند. دولت دست به اقدام نظامی زد. کار به درگیری رو در رو میان نیروهای ستارخان (نزدیک به 300 نفری که همراه او در پارک اتابک اقامت داشتند) و قوای دولتی کشید. بر اثر این درگیری بود که ستارخان مجروح شد و از آن پس تا پایان عمر در انزوای خود بهسر برد. اهمیت کتاب امیرخیزی در آن است که او از نزدیکان و یاران ستارخان بود و هنگامی که سردار ملی به تهران آمد، او را همراهی کرد. حتی هنگام محاصره پارک اتابک و ماجرای خلع سلاح پیرامونیان ستارخان، در آنجا حضور داشت. امیرخیزی در فصل «داستان جنگ پارک»، مینویسد که او متوجه غوغایی شده بود که به ضرر ستارخان جریان داشت. به همین دلیل از او خواست که به مجاهدان مسلح پارک نپیوندد. اما ستارخان بر اثر پا فشاری برخی از اطرافیانش به یاری مجاهدان پارک رفت و از آن پس اتفاقی رخ داد که شایسته خدمات و رنجهای سردار ملی نبود.
0 نظر