نویسنده : رسول جعفریان «ناگفته پیداست دانش ملل و نحل دریای بسیار وسیعی است که انواع و اقسام افکار و اندیشه‌ها در آن یافت می‌شود. میدانی است برای تاریخ تفکر و فلسفه، و حتی تاریخ اجتماعی طبعاً بر اساس نگره‌های دینی و مذهبی. تنوع مطالب در این حوزه به اندازه‌ای فراوان است که تسلط بر فهرستی از آنها نیز دشوار است. حتی کار کردن روی یک گروه، مانند معتزله یا اشاعره به صورت علمی، سال‌های متمادی وقت می‌خواهد. بنابراین ادعای این که کتابی در ملل و نحل فراهم آید که حتی به نوعی مشتمل بر کلیات مسائل این علم باشد دور از واقع خواهد بود. آنچه در اینجا ملاحظه می‌کنید، در چند بخش، پاره‌ای از مسائل مربوط به ملل و نحل و برخی از مهمترین زمینه‌های اختلاف‌نظرهای فرقه‌ای است. هدف از ارائه آنها راهنمایی دانشجویان برای ورود به این بحث با هدف گوشزد کردن رابطه دیدگاه‌ها و مباحث کلامی با پاره‌ای از تحولات اجتماعی - تاریخی است که تحت تأثیر دیدگاه‌های فرقه گرایانه قرار گرفته یا حتی پدید آمده است.»